مشکلات فراروی صنعت برق و راهکارهای تامین انرژی در افغانستان

افغانستان یکی از کشورهای برخوردار از کمترین انرژی برق است و اکنون مردم کابل پایتخت این کشور در هر ‪ ۴۸‬ساعت فقط شش ساعت از نعمت برق برخوردارند.

به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی ٬ نبود برق در این شهر باعث شده که چندی قبل با ابتکار یک رادیویی محلی بنام "وطندار" ساکنان شهر کابل از صبح روز تا ساعت ‪ ۱۱‬ظهر (بوقت محلی) به دلیل فصل سرما و نبود برق درشهر بوق و زنگ وسایل خود را به صدا درآوردند.

اغلب خودروها و دوچرخه سواران همزمان با این رادیوی محلی بوق‌ها و زنگ ها را به صدا در آوردند تامسوولان دولتی برای حل مشکل این مردم اقدام کنند.

به نظر صاحبنظران، شهر کابل یکی از تاریک‌ترین پایتختهای جهان به حساب می‌آید و شب هنگام تاریکی مطلق در این شهر حکمفرما است.

اکنون شهر ‪ ۴/۵‬میلیون نفری کابل فقط ‪ ۱۴۰‬مگاوات برق دارد که به دلیل توزیع ناهمگون برق اغلب مردم این شهر از این نعمت کمیاب محروم هستند و در حدود ‪ ۲۵‬درصد از مردم این شهر در غرب کابل به دلیل تخریب شبکه انتقال نیرو در جنگ‌های داخلی اصلا برق ندارند.

بر اساس اعلام مقامات دولت افغانستان تلاش آنان از سال ‪ ۱۳۸۳‬تاکنون باعث شده است که فقط ‪ ۱۰‬درصد از مردم این کشور اکنون از نعمت برق برخوردار شوند در حالی که در سال ‪ ۸۳‬شش درصد از مردم افغانستان از نعمت برق برخوردار بودند.

هم اکنون سه توربین نیروگاه تولید برق "ماهیپر" که در سال ‪ ۱۳۴۵‬در شرق کابل توسط آلمان احداث شد و قدرت تولید ‪ ۶۶‬مگاوات برق را در هر ساعت داشت با کاهش قدرت تولید آن به ‪ ۱۹‬مگاوات فعالیت دارد.

سه سد سروبی، دورنته و نغلو نیز در شرق شهر کابل موقعیت دارند که فقط سد نغلو قادر به تولید ‪ ۱۰۰‬مگاوات برق و سایر نیروگاه‌های آبی غیر فعال است.

سد نغلو نیز که در سال ‪ ۱۳۴۵‬احداث شده است دارای چهار توربین است که به دلیل استفاده مداوم و عدم مراقبت لازم از این توربین‌ها اکنون مستهلک شده‌اند.

دولت افغانستان اعلام کرده است که برای حل مشکل برق این کشور سه مرحله در نظر گرفته شده که در مرحله اول به برق رسانی اضطراری اقدام کرده و در مرحله دوم نیز به وارد کردن برق از کشورهای همسایه اکتفا می‌کند.

مرحله سوم این طرح که به بیش از ‪ ۱۰‬میلیارد دلار بودجه نیاز دارد ایجاد سدهای بزرگ در این کشور است که دولت افغانستان زمان اجرای این طرح را ‪۱۰‬ سال اعلام کرده است.

دولت افغانستان قرارداد خرید ‪ ۹۰۰‬مگاوات برق را با کشورهای ازبکستان، تاجیکستان و ترکمنستان به امضا رسانده است که می‌تواند تا سال ‪ ۲۰۱۰‬میلادی به ‪ ۵۰‬درصد از مردم افغانستان برق برساند.

احداث خط انتقال شبکه برق از کشور ازبکستان به کابل که هزینه آن ‪۱۱۰‬ میلیون دلار اعلام شده توسط هند جریان دارد و بانک توسعه آسیایی نیز ‪۵۶‬ میلیون دلار اعتبار برای انتقال برق تاجیکستان به افغانستان متقبل شده است که هم اکنون فقط ‪ ۵‬مگاوات برق این کشور وارد شمال شرق افغانستان می شود.

شبکه انتقال برق جمهوری اسلامی ایران نیز اکنون با ظرفیت بیش از ‪۴۰‬ مگاوات برق به شهرهای هرات در غرب و زرنج در جنوب افغانستان وصل شده است.

با توجه به تلاش‌های و کمک‌های که طول سال‌های گذشته در افغانستان شده است این کشور فاقد شبکه ملی و سراسر انتقال نیرو است. یک سال قبل "حامد کرزای" رییس جمهوری افغانستان در مراسم افتتاح شورای ملی این کشور از جامعه جهانی خواست که در زمینه تولید نیرو این کشور را یاری رسانند.

"محمداسماعیل خان" وزیر انرژی و آب افغانستان نیز به خبرنگار ایرنا در کابل گفت: اکنون در سراسر افغانستان ‪ ۲۴۰‬مگاوات برق تولید می‌شود در حالیکه برق مورد نیاز در سراسر این کشور دست کم به یک هزار مگاوات می‌رسد.

وی افزود: با توجه به اینکه افغانستان پتانسیل تولید بالای برق را دارد ولی در طول ‪ ۳۰‬سال جنگ داخلی تمام زیرساخت‌های تولید برق در این کشور نابود شده و قدرت تولید برق از حدود ‪ ۴۷۰‬مگاوات در سال ‪ ۱۳۵۸‬به ‪۲۴۰‬ مگاوات کاهش یافته است.

اسماعیل خان بازسازی سد "سلما" در غرب افغانستان را یکی از برنامه‌های دولت برای احیایی برق این کشور اعلام کرد و گفت: کاربازسازی این سد اکنون توسط هند آغاز شده که با بهره برداری از این سد ‪ ۵۰‬مگاوات برق وارد شبکه برق غرب افغانسان می‌شود.

وی در ادامه تاکید کرد، دولت افغانستان احداث نیروگاه گازی شمال را نیز در برنامه دارد که با تولید ‪ ۱۰۵‬مگاوات برق می‌تواند در بهبود وضعیت برق افغانستان کمک کند.

اسماعیل خان از ادامه بازسازی سد "کجکی" در جنوب افغانستان خبر داد و تاکید کرد که بازسازی توربین‌های قدیمی و نصب یک توربین جدید می‌تواند قدرت تولید برق در این سد را از ‪ ۵۰‬به ‪ ۱۵۰‬مگاوات افزایش دهد.

چند روز قبل نیز سخنگوی نیروهای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در افغانستان اعلام کرد که این نیروها موفق شده‌اند تا امنیت را برای بازسازی سد کجکی بر روی رودخانه هیرمند تامین کند.

"دومنیک وایت" اعلام کرد که با حمله نیروهای ناتو به مرکز نیروهای شورشی در شهرستان کجکی اکنون امنیت کامل در این منطقه برقرار است.

مسوولیت بازسازی این سد را موسسه توسعه بین‌المللی آمریکا در افغانستان به عهده دارد که از چند ماه قبل تاکنون به دلیل نبود امنیت فعالیت خود را متوقف کرده بود.

این موسسه تاکید کرده است با آغاز به کار توربین‌های این سد تولید برق در جنوب افغانستان به ‪ ۱۵۰‬مگاوات افزایش خواهد یافت که می‌تواند برای بیش از دو میلیون و ‪ ۵۰۰‬هزار نفر انرژی برق تهیه کند.