با استفاده از ماده یک آیین نامه جشنواره خوارزمی ٬ این مفاهیم چنین تعریف می شود:
تحقیقات بنیادی عبارت است از کاوشهای اصیل و بدیع به منظور افزایش اندوخته های علمی و درک بهتر پدیده های طبیعی. انسانی اجتماعی. فرهنگی و...
پژوهشهای بنیادی را می توان به دو گروه زیر تقسیم کرد:
طرح های تحقیقاتی کاربردی
هر نوع کاوش اصیل به منظور کسب دانش علمی و فنی جدید که برای آن کاربرد ویژه ای در نظر گرفته شود.
طرحهای اختراعی و ابتکاری
- - طرحهای اختراعی: عبارتست از ایده جدیدی که عملاٌ راه حل یک مشکل فنی و یا علمی را ارائه می نمایند. این طرح ها باید اجرا شده باشند و یک محصول و نتیجه جدیدی را که قبلاٌ وجود نداشته پدید آورند. اختراعات ارائه شده به جشنواره بایستی دارای گواهی ثبت اختراع از اداره مالکیت صنعتی و گواهی فنی اختراع از سوی سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران باشند.
- طرحهای ابتکاری: هر نوع راه حل فنی مربوط به شکل، ساختمان یا ترکیب یک شیء که موجب بهبود محصول گردد، ابتکار نامیده می شود. این طرحها به نوعی مهندسی معکوس یا مشابه سازی است که با توجه به شرایط خاص کشور و امکانات موجود، تغییراتی در روش ساخت و یا بهبود مصنوع، مورد توجه قرار می گیرد.